Tijdens het weekend van 22-23 oktober ’22 hebben we de Nationale Commandobunker BB op Lunet 1 in het kader van een Koude Oorlog mini-festival in de etalage gezet.
Het weekend was gezegend met mooi erfgoed-bezoek-weer. Mede als gevolg daarvan trok het evenement op zaterdag 225 bezoekers; en op zondag 235; in totaal 460 geïnteresseerden! De bezoekers hadden veel belangstelling voor de rondleidingen, lezingen, re-enactors, voor de muziek van BUI, workshops van Grounded, en stadsdichter Ingmar Heytze. Het publiek werd gastvrij onthaald met koffie en thee of een sapje van Grounded, wat bijdroeg aan de enthousiaste en dankbare reacties.
We kunnen terugkijken op een zeer geslaagd weekend, met bijna het meeste aantal bezoekers van alle locaties waar de Koude Oorlog herdacht werd tijdens dit weekend.
Zeer enthousiaste reacties bij publiek, maar ook bij de huidige gebruikers van het Lunet 1, kunstenaars in een bunker met een verhaal. Veel dank aan de gebruikers, bewoners en vrijwilligers voor hun inbreng in het programma dat weekend.
Onderzoek naar de bunker
Om de bezoekers goed te informeren hebben we inhoudelijk onderzoek naar (de geschiedenis van) de bunker van het Nationaal Commandocentrum BB (verder: NCBB) gedaan en daarvoor Koude Oorlog specialist Kees van Leeuwen ingeschakeld. Hiermee hebben we tentoonstellingsborden gemaakt, buiten naast de ingang van het NCBB. Het hoogtepunt bij het onderzoek was zeker het terugvinden van een fotoalbum over de bouw, en het interieur in de eerste jaren na de opening. Dit is een prachtig document wat veel inspiratie heeft geboden voor een verkenning van wat er met de bunker ondernomen kan worden. Tevens heeft dit de huidige gebruikers (BUI) enorm geholpen om hun verhaal over de bunker en hun rondleidingen aan te scherpen. Een print van het fotoalbum siert vanaf nu het interieur; het origineel bevindt zich in het Rijksarchief.
Nog meer beleving
Stadsdichter Ingmar Heytze heeft, geïnspireerd door het onderwerp ‘bunkers’ een gelegenheidsgedicht geschreven, wat hij heeft voorgedragen op het voorterrein, waarbij hij belaagd werd door vallende eikels. Dit leverde een via social media veel gedeeld beeld op; een historisch beeld. Hier delen we graag zijn gedicht:
BRIEF AAN DE KOUDE OORLOG
Ik weet een woordenboek waarin een toerist
als volgt omschreven staat: slecht gekleed persoon,
eeuwen te laat voor de geschiedenis.
Gebouwen worden monumenten als ze nergens
meer voor nodig zijn maar blijven staan.
Jonge forten waren nergens goed voor,
obsoleet bij oplevering, neergezet om iets
te voorkomen dat ook niet gebeurde, maar kwam
dat door al dat beton waar inmiddels
moeiteloos overheen kon worden gevlogen?
Defensie is een vorm van chantage, de geschiedenis
rijmt: zestig jaar na Cuba zijn we wéér bang
voor de bom. Zo werkt de wereld, zo werk jij,
Koude Oorlog, met je gerakketak van anti-anti-
raket-raket-raket, je wazige, warm-wollige
rode beelden van paddenstoelen in de lucht,
powerquotes van generaals, onvoorstelbare
vernietiging. Koud, hoekig, analoog, eenvoudig
liggen de oude bunkers te wachten op het moment
dat we ons hoofd verliezen, op knoppen drukken,
onszelf tot radioactief verleden bombarderen –
wie wil eigenlijk nog een tijdje in zo’n betonnen graf
verblijven, verfomfaaid-vervormde kinderen baren,
om wat rest van de aarde ter bevolken, alsof we
onszelf kunnen planten om te bloeien na de grote,
lange, winter die al in ons woont?
(Ingmar Heytze)
BUI en Grounded als gebruikers hebben zich ingezet om de participatie en interactie, beleving tijdens dit eerste Koude Oorlog Weekend te bevorderen. Onder andere door (BUI) bij de openingshandeling de Taptoe te blazen op trombone. De tientallen rondleidingen door BUI en Bas Kreuger hebben aan de beleving zeker verder bijgedragen.
Een qua inhoud en beeld mooie invulling waren de re-enactors van de vereniging MARS die het Nederlands VN detachement Korea uitbeelden. De Koreaoorlog was de eerste maal “Cold War gone hot” en Nederland heeft daaraan deelgenomen om het communisme te bestrijden met ca 5.000 militairen. De re-enactors hadden een kampement nabij de ingang van de bunker opgesteld en gaven tekst en uitleg aan de bezoekers van het Lunet.